A
A-
A
A+

Wahadło Matematyczne

Wahadło matematyczne to uproszczony model fizyczny, w którym punktowa masa \( m \) zawieszona jest na cienkiej, nierozciągliwej nici o długości \( l \). Ruch takiego wahadła opisuje drgania harmoniczne i oscylacje w granicach małych kątów wychylenia, zazwyczaj dla \( \alpha\) mniejszej niż \(\approx 7^\circ \).

W prawdziwym życiu wahadłem matematycznym może być ciężka kulka zawieszona na cienkiej nici, która jest jak najmniej rozciągliwa i nierozciągająca się. Model ten jest idealizacją, ponieważ w rzeczywistości występują straty energii, opór powietrza i elastyczność nici.

1. Ruch Wahadła - Analiza

Wahadło matematyczne to przykład układu oscylacyjnego, w którym masa punktowa porusza się pod wpływem siły przywracającej do położenia równowagi. Wyprowadźmy wzór na okres drgań \( T \) przy założeniu, że kąt wychylenia \( \alpha \) jest mały.

Wzór na okres drgań wahadła o długości \(l\), wyrażony jest jako:

\( T = 2\pi \sqrt{\frac{l}{g}} \)
Pokaż wyprowadzenie

2. Doświadczenie - Wyznaczanie Przyśpieszenia ziemskiego

E-book - Wyznaczanie Przyśpieszenia ziemskiego

Zadanie 1: Obliczenie częstotliwości drgań wahadła

Oblicz częstotliwość drgań wahadła matematycznego o długości \( l = 1 \, \text{m} \) na Ziemi. Przyspieszenie ziemskie \( g = 9.81 \, \text{m/s}^2 \).

Pokaż wyprowadzenie

Aby obliczyć częstotliwość drgań wahadła, używamy wzoru na okres drgań wahadła matematycznego:

\( T = 2\pi \sqrt{\frac{l}{g}} \)

Częstotliwość \( f \) jest odwrotnością okresu:

\( f = \frac{1}{T} = \frac{1}{2\pi} \sqrt{\frac{g}{l}} \)

Podstawiając wartości: \( l = 1 \, \text{m} \) i \( g = 9.81 \, \text{m/s}^2 \), otrzymujemy:

\( f = \frac{1}{2\pi} \sqrt{\frac{9.81}{1}} \approx 0.498 \, \text{Hz} \)

Odpowiedź: Częstotliwość drgań wahadła wynosi około \( 0.498 \, \text{Hz} \).

Zadanie 2: Długość wahadła na Marsie

Jaką długość musi mieć wahadło na Marsie, aby miało taki sam okres drgań jak wahadło o długości \( l = 1 \, \text{m} \) na Ziemi? Na Marsie przyspieszenie grawitacyjne wynosi \( a_{\text{Mars}} = 3.71 \, \text{m/s}^2 \).

Pokaż wyprowadzenie

Aby okres drgań wahadła był taki sam, musi być spełniona równość okresów. Wzór na okres drgań wahadła matematycznego jest:

\( T = 2\pi \sqrt{\frac{l}{g}} \)

Aby okres drgań na Marsie był taki sam jak na Ziemi, mamy:

\( 2\pi \sqrt{\frac{l_{\text{Mars}}}{a_{\text{Mars}}}} = 2\pi \sqrt{\frac{l_{\text{Ziemia}}}{g_{\text{Ziemia}}}} \)

Po uproszczeniu otrzymujemy:

\( \sqrt{\frac{l_{\text{Mars}}}{a_{\text{Mars}}}} = \sqrt{\frac{l_{\text{Ziemia}}}{g_{\text{Ziemia}}}} \)

Podnosząc do kwadratu obie strony, mamy:

\( \frac{l_{\text{Mars}}}{a_{\text{Mars}}} = \frac{l_{\text{Ziemia}}}{g_{\text{Ziemia}}} \)

Przekształcamy to do postaci:

\( l_{\text{Mars}} = l_{\text{Ziemia}} \cdot \frac{a_{\text{Mars}}}{g_{\text{Ziemia}}} \)

Podstawiając wartości: \( l_{\text{Ziemia}} = 1 \, \text{m} \), \( a_{\text{Mars}} = 3.71 \, \text{m/s}^2 \), \( g_{\text{Ziemia}} = 9.81 \, \text{m/s}^2 \), otrzymujemy:

\( l_{\text{Mars}} = 1 \, \text{m} \cdot \frac{3.71}{9.81} \approx 0.378 \, \text{m} \)

Odpowiedź: Wahadło na Marsie musi mieć długość około \( 0.378 \, \text{m} \), aby miało taki sam okres drgań jak wahadło o długości \( 1 \, \text{m} \) na Ziemi.

3. Przykłady Zastosowań

Wahadło matematyczne jest kluczowym modelem w mechanice, a jego zastosowania obejmują:

  • Pomiar czasu: Wahadła były wykorzystywane w zegarach mechanicznych dzięki swojej regularności.
  • Eksperymenty w fizyce: Umożliwiają badanie siły ciężkości oraz przyspieszenia ziemskiego \( g \).
  • Analiza drgań: Służy jako prosty model drgań w systemach inżynieryjnych.